Gezgin Öcün:
Bilgin, bugünkü keşfimiz Saray Köyü! Karaman’a bağlı bu köy, 1130 metre rakımda ve ilçeye sadece 4 kilometre uzaklıkta. Geniş arazisiyle dikkat çeken bu köyde neler var, neler! Ama önce biraz çevresine bakalım. Doğusunda Ağızboğaz, batısında Hüyükburun, güneyinde Ayrancı ve kuzeyinde Ambar köyü var.
Bilgin Öznil:
Evet, Gezgin! Saray Köyü, tarım açısından oldukça verimli ama aynı zamanda zorlu bir coğrafyaya sahip. Arazi yapısı geniş ama su kaynakları kısıtlı. Ayrancı Barajı’ndan sulanan araziler olsa da çoğunluk kıraç. Bu yüzden burada tarım genellikle arpa, buğday gibi dayanıklı ürünlerle yapılmakta. Bir zamanlar meyve bahçeleri çokmuş, ama şimdi bakımsızlıktan kurumuş.
Gezgin Öcün:
Tarihi de bir o kadar ilginç! Köy, ilk olarak 1906’da Divle halkı tarafından kurulmuş. O zamanki adı Ulusaray’mış, hatta Uluköy de buraya bağlıymış. 1946’da Uluköy, Ayrancı’ya bağlanınca köyün adı Saray olarak değişmiş ve günümüze kadar bu isimle anılmaya devam etmiş.
Bilgin Öznil:
İlginç bir hikâye var köyün ismiyle ilgili. Köyün altında, kayaların oyularak oluşturulmuş eski bir yerleşim yeri var. İçinde salon ve odalar bulunan bu yapının, eski bir saray olabileceği düşünülüyor. Bu yüzden de köye “Saray” adı verilmiş. Bir başka rivayete göre, köydeki eski harabe, bir sarayın kalıntılarıymış.
Gezgin Öcün:
Evet, Bilgin! Bu yerleşim alanının Bizanslılar zamanında kullanıldığı ve güvenlik amaçlı inşa edilen sığınaklarla dolu olduğu da belirtiliyor. Hatta köy ile Hüyükburun arasındaki yer altı tünelinden de bahsediliyor. Bu tünel, o dönemdeki yaşam alanlarına bağlanıyormuş!
Bilgin Öznil:
Gerçekten de Saray Köyü, hem tarihi hem de coğrafyasıyla oldukça zengin. Buranın eski bir yerleşim alanı olduğuna dair çok fazla kanıt var. Divle Deresi çevresindeki mağaralar da ilginç bir başka detay. 1970’lere kadar buralar konut olarak kullanılmış. Yani buradaki yaşam çok eskiye dayanıyor.