Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim elemanları Yrd. Doç. Dr. Alaattin Uca ve Arş. Gör. Aytunç Ülker doğrulusunda yürütülen bilimsel araştırmayla Karaman çarşı yangını ve göç olgusu tarihçi gözüyle incelendi.
KMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü ve Hollanda Karamanlılar Federasyonu doğrulusunda desteklenen Uca ve Ülker'in çalışması, aynı vakitte “Karaman Çarşı Yangını ve Avrupa’ya Göç” adıyla kitaplaştırıldı.
19 Eylül 1964 tarihinde Karaman çarşısında çıkan yangın ve sonrasında Karamanlıların bir kısmının çalışmak amacıyla Avrupa’ya gitmelerini husus alan kitap, ilk olarak Karaman çarşı yangının sebepleri ve oluş şeklini lüzum o günkü gazetelerden lüzumse yetkililerin beyanatlarından yola çıkarak anlatıyor.
Kitabın "Tanıkların Diliyle Karaman Yangını ve Göç" ismini taşıyan alanında ise evvelce Karaman çarşı yangınına şahit olan 46 bireyin yangın ile alakalı anlatımlarına yer veriliyor. Daha sonra 53 değişik bireyin gözünden Avrupa'ya göç anlatılıyor. Kitapta hem yangın hem de göçe şahit olan 13 şahıs de hadiseleri kendi bakış açılarından okuyucuya naklediyor.
Kitabın yazarları Uca ve Ülker, Karaman çarşısında aşağı yukarı 200 dükkânın yanmasına sebep olan yangının 50'nci senedönümü olması nedeniyle 2014 senesinde bu bilimsel çalışmaya başladıklarını ve aşağı yukarı üç sene süren incelemeler ve röportajların sonrasında 432 sayfalık kitabın meydana çıktığını belirtti.
"Yangın, Karaman kent tarihi yönünden lüzumtiğince mühim bir olaydır. Çünkü Karamanlıların yurtdışına işçi olarak gitmesini tetikleyerek Karaman’ın ekonomik, ticari ve sosyal hayatını büyük ölçüde etkilemiştir." diyen Uca ve Ülker, sözlerine şu şekilde devam etti: "Karaman çarşı yangınından birkaç sene evvelce 1961 senesinde Almanya ve 1964 senesinde Hollanda ile oluşturulan iş kuvveti anlaşmaları neticesinde Türkiye’den yurtdışına işçi gönderme süreci başlamıştır. Tam bu süreçte Karaman yangınının çıkması ve yangında mağdur olanların devresinin hükümetinden yardım talebinde bulunması, hükümetin yardım yapmaktansa gitmek isteyenleri Avrupa’ya işçi olarak göndermek istemesi Karaman yangını ve Avrupa’ya göç hususlarının kesişme noktası olmuştur. Karaman’dan Avrupa’ya daha evvelce başlayan göç, yangın sebebiyle hızlanarak artmıştır. Gece geç saatlerde çıkan ve yüzlerce esnafın mağdur olmasına sebep olan yangın, yurtdışına gitmek isteyen Karamanlılara evvelcelik tanınması nedeniyle Karaman halkının büyük bir kısmının Avrupa’ya işçi olarak gitmesine, bu da yurtdışında işçi sahip olan Türkiye’nin başka tüm yerleşim yerleri arasında Karaman’ın ilk sıralara yerleşmesine sebep olmuştur. Karaman yurtdışına işçi gönderme olayının nimetlerini ve külfetini Türkiye’nin başka yörelerine göre biraz daha çok yaşam sürdürmek halinde kalmıştır, zira Karaman’dan yurtdışına işçi olarak gidenlerin adedi lüzumtiğince çokdır. Etkileri bugünümüzde de devam etmekte olan bu süreç, çalışmamızda sebepleri, gelişimi ve neticeleri ile beraber ele alınmaktadır."
Sözlü tarih ve yakın tarih incelemeleri bakımından da ilgi çeken kitap, 2017 senesi ekim ayı ortamında basılarak okurların beğenisine sunuldu.
Not: Kitabı bedava edinmek isteyenler KMÜ Tarih Bölümünden yazarlarla irtibata geçebilir.